Maart, de maand waar ik al maanden naar uitkijk. In december, zo rond de feestdagen, kon ik alleen maar trachten naar mijn favoriete maand. De maand van licht, van de lente, de kriebels in mijn buik bij de eerste zonnestralen. Het stilaan weer beginnen plannen uittekenen voor mijn tuintje. Deze momenten geven me de energie en de boost waar ik naar verlang. De verrassing van mijn lieve vriendjes, de liefde die zo sterk en voelbaar aanwezig was afgelopen zaterdag. Het houdt ons overeind en brengt ons nog steeds dichter bij elkaar. Maar het gemis, dat snijdt soms zo erg en scherp in mijn hart. Ik wil het zo graag buiten houden, maar het gaat niet. En dat is niet erg, zolang ik me niet in dat verdriet verlies. Dus moet ik op zoek naar die kleine momentjes. Naar vreugdedansjes van mijn hart. Waarom eens niet 40 dagen vieren? Vasten. Weer teruggaan naar onze kern. Aarden en voelen. Hetgeen me letterlijk ook zoveel rust geeft als ik met mijn handen in de aarde zit te wroeten. ik voel dat ik veel minder zin heb om te fotograferen, wat ook wil zeggen dat ik het allemaal minder zie. Of wil zien. Of moeite kan nemen om het te zien. Of om het te delen? De afwisseling van de regen en het zonnetje, het ontluiken van de krokussen en het begin van de lente deed me weer naar m'n fototoestel grijpen. En dan ben ik blij met een foto van dat momentje en het besef dat er na regen weer zonneschijn volgt. Altijd. Ook in ons hart. <3

Nog steeds sprakeloos. Ik ben al de ganse avond op zoek naar de juiste woorden om de liefde en de dankbaarheid in mijn hart te omschrijven. Maar ik vind ze niet. Laat ik het even kort schetsen.
Sinds een aantal dagen heb ik het gevoel dat er iets rondgaat, dat er iets buiten mijn weten aan het gebeuren is. Dat er vanalles bedisseld wordt waar ik niks van mag weten. Zonder echt duidelijke aanwijzingen voelde ik toch iets in de lucht hangen.
Deze namiddag moest ik van Steven persé mee naar Baal. Ik moest mijn kuis laten voor wat het was en meegaan. Dat op zich vond ik al heel vreemd, dat ik hem maar niet overtuigd kreeg dat ik het echt niet zag zitten. In plaats van bij opa te stoppen reed hij door tot aan het einde van de straat, tot aan mijn bloementuintje. In plaats van het kleurloos stukje grond, trof ik er nu heel wat meer kleur aan. Maar ook een hoop bekende gezichten, die er allemaal met een big smile klaarstonden om me te ontvangen;  met hun smartphone in de hand om mijn reactie te kunnen vastleggen. Gelukkig had ik ons Sientje in mijn armen om me nog een beetje achter te verschuilen. Het heeft dan ook een hele tijd geduurd voor ik écht besefte wat er allemaal op touw was gezet.
Er werd achter mijn rug om een chat op Facebook/Messenger gestart met heel wat vrienden die me nauw aan het hart liggen. Samen werd er heel wat besproken en centjes ingezameld voor mijn droomprojectje voor mijn bloementuintje; namelijk een retro caravanneke. Er werd geknutseld en gebakken, slingers opgehangen, koffie en thee voorzien. Voor iedereen die een duit in het zakje had gedaan, stond er -in hartjesvorm- een bloemetje met naam. Er werd zelfs een Tibetaans gebedsvlaggetje opgehangen om mijn aanwinst te zegenen. Gezien er nog heel wat centjes op overschot waren werden ze verdeeld in verschillende potjes voor al mijn andere mooie projectjes, zoals mijn spaarpotje voor mijn elektrische fiets en een bon van bij de doe-het-zelf. Sprakeloos voor zoveel liefde, zoveel warme vrienden die me vandaag ook hebben laten zien en vooral voelen hoe graag ik gezien word.

Ondertussen stromen de foto's en de filmpjes binnen. Ja, zelfs die waar ik mijn zussie 'gij se trut' toeroep. :) En ik had haar deze week nog zo gezegd dat ik NIET van verrassingen hou. Niet hé. Of nu misschien toch wel?! <3
Ik heb nog steeds geen idee wie er allemaal aan de chat werd toegevoegd, maar ik vermoed dat er bij deze misschien nog wel enkelen onder jullie een berichtverzoek op Messenger gaan vinden. Maar bij deze wil ik graag iedereen bedanken die een lief woord en berichtje doorstuurde, voor de verbondenheid, voor de warmte, jullie aanwezigheid -ieder op zijn manier-. Ik wil graag toosten op de liefde in ons leven! Ik nodig jullie deze zomer graag zelf nog een keertje uit als mijn caravannetje omringd staat met alle kleuren van de regenboog! Een dikke kus voor ons mama hierboven, om me te helpen omringen met al deze schone mensen! Ik hou van jou. En van jou! x

Nu ga ik nog even de tijd nemen om te bekomen. Ik ga alvast op zoek naar wat ideetjes om mijn caravannetje te pimpen. En deze nacht een aantal keren op mijn iPhone kijken om te zien of ik het toch niet gedroomd heb. <3

Er zijn nog zekerheden. Van zodra het lentegevoel begint te kriebelen, dan gaan wij picknicken. Met een goed gevulde mand met vers gebakken wafeltjes, zelfgemaakt brood, fruit en groentjes reden we na school door naar de Averegten. 

Lieze en ik speelden een spelletje Rummikub en Sien, die bezorgde opa ondertussen een grote glimlach. Oh, mijn hartje. Deze momenten zijn onbetaalbaar. Het is weer proberen om te genieten van al deze kleine momentjes, tussen al het verdriet en de miserie door. Maar hoe moeilijk het ook is, samen slaan we er ons wel door, samen met dat heerlijk lentezonnetje en mijn twee stralende meiden.

Kan je echt sterven van een gebroken hart? Als iemand me dat tien jaar geleden zou gevraagd hebben, dan had ik misschien wel eens gelachen. Maar ondertussen weet ik wel beter. Omdat ik het zelf bijna heb ervaren. Nu knik ik en zeg ik volmondig ja! Tuurlijk! Niet omdat ik lijd aan het gebroken hartsyndroom maar omdat stress en hartjespijn wat doet met een gevoelig hart.
Enkele maanden na de scheiding van Lieze haar papa had ik mijn eerste levensbedreigende hartritmestoornis. Exact een half jaar later de tweede. Ik heb ook altijd gevoeld dat dàt de aanleiding moet geweest zijn. Maar ik kon er zelf geen verklaring aan geven. Meer dan een jaar na mijn eerste hartstilstand werd er ontdekt dat ik een erfelijke hartziekte (lqts) heb. Hierbij loopt het mis in de elektrische geleiding van het hart. De levensbedreigende hartritmestoornissen worden veroorzaakt door triggers. Dat kan zijn van medicatie, pompelmoessap, maar ook van bepaalde omstandigheden zoals stress.

Leen Dendievel gebruikte het onderwerp als scriptiethema tijdens het afstuderen als Assistente in de Psychologie. Ik was dan ook heel erg benieuwd naar haar boek en visie. Want ik wou graag een aantal dingen kunnen plaatsen en een verband kunnen leggen tussen verdriet, pijn, stress en mijn (levensbedreigende) hartritmestoornissen.  Ook al heb ik een hartziekte en is het gemakkelijk om  daarnaar te verwijzen.

Augustus 2008 was de start van een nieuw leven. In alle opzichten. Na een moeilijke relatie die toch heel wat stress voor me meebracht besliste ik om mijn boeltje te pakken. We hadden samen een huis gekocht en verbouwd wat me heel erg dierbaar was. Het was een plekje waar ik me thuis en veilig voelde. Waar mijn lieve Lieze haar wiegje heeft gestaan. Waar er ook heel veel mooie herinneringen aan verbonden waren. Maar ik was zeker van mijn stuk. Ik wou en zou opnieuw beginnen, ik moest weg van al die stress. Ik pakte Lieze en mijn persoonlijke spullen in en vertrok. Al de rest heb ik achtergelaten. Het ging in een soort van roes, van adrenaline. Ik was op dat moment zo sterk en krachtig. Uit noodzaak trok ik bij mijn ouders weer in, want ik kon nergens anders terecht. Ik werkte halftime maar financieel had ik niks op papier staan. De dagen die daarop volgden, waren intens. Ik kan bijna niet omschrijven hoeveel pijn ik had. Ik wou echt zo graag terug. Niet naar mijn ex en niet naar mijn relatie. Maar wel naar mijn huis. Ik heb echt gesmeekt aan mijn ouders om me aub te laten teruggaan, ook al was het niet wat ik wou. Ik weet nog dat ik op een moment met mijn zussie belde omdat ik de pijn niet langer alleen kon dragen, hoeveel  pijn mijn hart deed. De échte fysieke pijn. Ik denk dat ik toch enkele dagen in mijn bed heb doorgebracht vooraleer ik weer kon functioneren en ik weer in staat was om verder te gaan. 2 maanden later verhuisde ik met mijn lieve Lieze naar een mini huisje met een tuintje. Het was een plekje zonder al de luxe die ik had gekend. Maar we voelden ons er direct thuis. Een warme en liefdevolle plaats. Een plekje waar ik nog steeds met heimwee naar terug kijk. Een plekje waar ik mezelf leerde kennen. Maar het gemis van mijn huis voelde ik nog steeds. In december kreeg ik op de kerstmarkt een levensbedreigende hartritmestoornis waarbij ik 45 min gereanimeerd werd en 4 elektroshocks kreeg toegediend.  Dat was het moment dat mijn leven veranderde. Maar echt in alle opzichten. Ik werd gevoeliger dan ik al was, gelukkiger maar ook angstiger. Het was een rollercoaster aan gevoelens.
 
Het boek ‘Hard’ deed me inzien dat ons bestaan draait of begint bij hechten, dat doen we aan de eerste belangrijke persoon in ons leven, onze moeder. Dat soort hechten nemen we ook mee in ons verdere leven.  Mijn mama heeft me op een overbeschermende manier opgevoed. Ook al was het met al haar liefde en vanuit het diepste van haar hart, uit angst om ons te verliezen. Het heeft er voor gezorgd dat ik angstig gehecht ben.
Dat zorgde ook voor een stuk hoe ik op dat moment  in het leven stond en wie ik nu ben. Mijn groot verantwoordelijkheidsgevoel en rechtvaardigheid. Mijn vraag en zoektocht naar bevestiging, trouw, maar ook mijn onzekerheid. In ruil daarvoor verwachtte ik ook betrokkenheid. Dat kreeg ik niet in mijn relatie met mijn ex wat me heel gevoelig maakte voor afwijzing. Door je perfectionisme ben je als angstig gehechte ook vatbaarder voor een depressie of burn-out. Dat stuk is dan ook de verklaring waarom het zo zwaar voor me was. Ik denk dat dat ook  mijn hartritmestoornissen heeft veroorzaakt. Of beter gezegd wat de trigger hiervoor was. Niet die relatie of die liefde, maar wel alles wat er rond hing. De stress, het verdriet, het afscheid.

Bij onthechting moeten we een proces door dat noodzakelijk is om dat verdriet te leren dragen, het rouwproces. En dat proces, dat rouwen, dat vind ik de rauwste pijn die er bestaat. Dat is hetgeen ik nu voel en ervaar. Op 22 november moesten we afscheid nemen van onze geliefde mama en oma. Je moeder moeten afgeven moet de meest verschrikkelijke pijn zijn die je je maar kan bedenken.

Het onthechten, dat heb ik letterlijk gevoeld tot in het diepste van mijn hart en elke vezel van mijn lijf. We waren al enkele maanden voorbereid op wat zou komen. Ik had uren met haar over de dood gepraat. Haar gerustgesteld dat ze naar het licht mocht, dat het daar mooi is aan de overkant. Ik heb haar zelfs gezegd dat ik het misschien ook heb moeten meemaken om haar te kunnen zeggen dat het mooi en sereen is aan de andere kant. Dat er alleen liefde en licht overblijft, geen pijn en verdriet meer. Ik was ervan overtuigd dat ik het afscheid aankon, dat ik erop voorbereid was. Dat ik wist wat er zou komen. In mijn laatste brief schreef ik haar dat het niet erg zou zijn, als ik haar iets vergeten te zeggen was. Want het is geen afscheid, alleen maar een tot ziens. Want we zouden ook in onze hartjes altijd samen blijven.
Het moment van haar afscheid, het moment van de euthanasie was sereen en mooi. Ze was er klaar voor. Maar tegen alle verwachtingen in, was ik dat niet. Het moment dat ze naar de overkant vertrok, ben ik in shock gegaan. Helemaal ingestort . Het onthechten voelde ik letterlijk. Het voelde alsof mijn  hart uit mijn lijf gesleurd werd. Ik ben aan haar bed ingestort heb zeer lang liggen hyperventileren, heb op de vloer in elke ruimte gelegen en ben uiteindelijk buiten op het terras beland. Op de ijskoude grond. Daar heb ik tot anderhalf uur gelegen, toegedekt met dekentjes. Op momenten ging mijn hart zeer zwaar in overdrive en heb  ik meer dan eens het gevoel gehad dat ik even weg was.  Op dat moment zal mijn medicatie en de verdubbeling van de hoeveelheid ook gewerkt hebben, want ik heb geen shock van mijn defibrillator gevoeld.  Ik, die de weken ervoor zo sterk was en alles mee probeerde te regelen. De laatste weken, dagen en uren bracht ik van 's morgens tot 's avonds bij mijn mama door. We babbelden over wat zou volgen. We huilden samen en lachten tot de tranen over ons gezicht rolden, we spraken af met de begrafenisondernemer, we vervulden haar laatste wens. Ik besprak met haar haar uitvaart, de foto’s, de teksten, de rouwprentjes en de zakjes met vergeet-me-niet zaadjes. Ik kocht een kilo witte Leonidas pralines en schreef er een kaartje bij "laten ons samen ziek eten". (wat we ook deden). Ik plukte het laatste boeket uit mijn tuin. Voor haar. Heftig was het, elke dag opnieuw. Ik heb me meer dan eens afgevraagd waar ik die kracht vandaan ben blijven halen. Want het was ook een zeer intens groeiproces omdat we niet konden rekenen op de emotionele ondersteuning die we op dat moment nodig hadden.

Ik heb me meer dan eens afgevraagd hoe het kwam dat ik zo diep in mijn verdriet ben gegaan na haar overlijden. Wat nu trouwens nog steeds met momenten gebeurt. Steven ziet dan dat kleine meisje in me. Een zeer kwetsbaar kind, helemaal verloren en ontredderd. Het onthechten dus.  En ook dat is een enorm moeilijk en emotioneel proces waar we allemaal door moeten.
Naar aanleiding van de trajectbegeleiding die ik sinds vorig jaar volg, moest ik onlangs op raadpleging naar een psychiater. Gezien ze mijn dossier nog niet had kunnen inkijken moest ik het kort even schetsen. Haar reactie was dat er mensen voor minder antidepressiva voorgeschreven krijgen. Wat ik zeer frappant vond, want om te rouwen, daar heb je toch geen medicatie voor nodig? Naar aanleiding van het boek en de samenvatting van de vele onderzoeken kan ik nu wel begrijpen dat de pijn en het verdriet wat met je kan doen. Niet alleen emotioneel, maar ook met de productie van je hormonen. Dat het kan leiden tot een depressie. Maar voorlopig weiger ik om daarmee te starten.

Want ik weet dat de liefde me zal redden. Dat heb ik de afgelopen jaren ook meer dan eens bewezen en ervaren. Niet alleen door de hulp van mijn hartmedicatie, maar vooral door die grote liefde in mijn hart. De laatste jaren is er zoveel moois op mijn pad gekomen wat me de schoonheid voor het leven heeft leren inzien. Want ondanks dat, is er ook enorm veel gebeurd en kreeg ik heel wat tegenslagen te verwerken. Als ik kijk naar de periode rond mijn eerste hartstilstand en hoe ongelukkig ik geweest ben omdat  ik er zo naar verlangde om graag gezien te worden door een partner, en de periode erna dan kan ik alleen maar besluiten dat liefde ook kan redden. Dat er dingen veranderen in je ‘zijn’ als er letterlijk aan je hart gewerkt werd. Je hart leren opstellen voor de kleine dingen van het leven, de kleine gelukjes zien en appreciëren. Weer helemaal terug gaan naar je kern. Mijn bloementuintje is daar een mooi voorbeeld van. Ondanks de heftige periodes, was dat ook een mooi en hartverwarmend project waarbij ik niet alleen mijn hartje wist te verzorgen, maar zo blijkt, nu ook dat van anderen. (daar vertel ik je binnenkort wel meer over.)

De laatste weken voor mijn mama haar overlijden heb ik mensen gevraagd om haar brieven te schrijven, om haar te vertellen wat ze voor haar vrienden betekende. Want ze was een vrouw met een gouden hart, zij, die ons leerde liefhebben. Haar schuifje ligt nog steeds vol met de mooiste en meest ontroerende woorden die ik ooit heb gelezen. Het heeft zoveel betekend, voor haar én voor ons, dat we haar dat nog hebben kunnen meegeven. Die laatste dagen was er rond haar meer liefde dan verdriet aanwezig. De erfenis van je hart is liefde. Dat is de mooiste zin (die ik ook op haar kaartje schreef) en vertelt zoveel om wie ze was. Maar ook om wat het leven draait en wat ze ons heeft geleerd. De liefde. Niet alleen voor een partner, maar ook voor je kinderen, familie, het leven. Elke dag opnieuw.
Ik denk dat ik wel kan stellen dat liefde wat met een mens kan doen. Dat je kan sterven van verdriet en pijn. Want als ik Tine niet had gehad, om me te reanimeren, en mijn defibrillator tijdens mijn 2de hartfalen dan was ik van hartjespijn gestorven. Van de pijn van het afscheid rond mijn huis en de veiligheid die ik voor de toekomst voor ogen had.

Maar nu, tijdens het zwaarste periode in mijn leven, het onthechten van de belangrijkste persoon, de vrouw die me het leven geschonken heeft, blijf ik overeind. Dankzij de liefde. Het houdt mijn hart in leven. Figuurlijk dan, want dat doet mijn icd anders wel. In mijn relatie met Steven en mijn gezin voel ik dat het onveilig hechten veranderd is naar een veilige hechting. Wat me de kracht geeft om op mijn pootjes te blijven staan, om overeind te blijven. Al durf ik gerust zeggen dat het de laatste week weer even heel intens is geworden en ik me zeer kwetsbaar voel. Ik besef ook dat ik even zeer goed voor mezelf moet gaan zorgen. En alles de tijd en ruimte moet geven, maar dat ik op een dag kan zeggen dat het goed is. Dat ze gelukkig is. Want dat weet ik heel zeker. Alleen is mijn pijn op dit moment zo groot dat het me niet helpt in mijn verdriet. Maar tijdens deze momenten duik ik weer even in mijn hart en voel ik zoveel dankbaarheid en liefde. Daarom zoek ik ook even wat meer de stilte op. In mezelf.
 
Dankjewel Leen Dendievel, voor jouw boek. Om dit met ons te delen. Ik heb het boek onmiddellijk 2x na elkaar gelezen en er heel wat antwoorden in gevonden. Ik zal het koesteren en misschien nog vaak vastnemen. Vanaf het moment dat ik het begon te lezen wou ik zo graag mijn kant van het verhaal vertellen en delen. Ik kan het natuurlijk niet zo schoon en correct volgens de  (medische) wetenschap omschrijven. Maar dit is wat het voor mij betekent en hoe ik het aanvoel. Want liefdesverdriet is ook rouwen om een geliefde overledene. Maar naar mijn gevoel en ervaring kan liefde ook helend werken. Hoe meer liefde in mijn hart, des te meer ik kan dragen en gedragen worden. Dus bij deze, laten we samen ook wat liefde de wereld insturen!
#ikliefjou


De tekst in het cursief zijn stukken en en conclusies uit het boek Hard. Liefde sterft nooit. Leen Dendievel.